لەزیندانی ورمێ ٢ هاووڵاتیی دیكە لەسێدارە دران
دوو هاووڵات
یی كورد بە چاودێری بەرپرسانی قەزایی ـ ئەمنیەتی حكوومەتی ئێران لە زیندانی ناوەندی ورمێلەسێدارە دران.بەپێی راپۆرتی هەواڵدەریی كوردپا، رۆژی رابردوو رێكەوتی ٢٠ی رەشەمە لە حەوشەی زیندانی "دەریا"ی ورمێدوو كەس بەناوەكانی سەلاحەدین شەرافەت كوڕی عەلی و خەڵكی شنۆ و سەمەد محەمەدی كوڕی حوسێن و خەڵكی نەغەدە، حوكمی لەسێدارە درانیان بەڕێوە چووە.ئەو دوو زیندانیە كوردە لەلایەن دەزگا قەزاییەكانەوە بە " قەساس" حوكم درابوون و تەرمەكانیشان هەر هەمان رۆژ رادەستی بنەماڵەكانیان كراونەتەوە.بێجگە لەو دوو هاووڵاتییە كەسێكی دیكەش لەسێدارە دراوە.
لە مەریوان شكاندن و سووتاندنی نێرگەلە دەستی پێكردەوە
هاووڵاتییەكی
كوردی خەڵكی ناوچەی مەریوان، لە رێوڕەسمێكدا، تێكڕای نێرگەلەكانی نێو قاوەخانەكەی شكاند و ئاگری تێبەردا.بەپێی راپۆرتی هەواڵدەریی كوردپا، رۆژی پێنجشەممە رێكەوتی ٢١ی رەشەمە، مەسعوود ساسانی خاوەنی قاوەخانەیەك لە گوندی نژماری سەربە شاری مەریوان، بە ئامادەبوونی ژمارەیەكی بەرچاو لە هاووڵاتییان، تێكڕای نێرگەلەكانی دووكانەكەی بە مەبەستی پاراستنی گیانی لاوانی گوندەكە لە ئاگردا سوتاند.ئەو رێورەسمە لەلایەن ئەنجومەنی خەڵكیی "ژیانەوە"وە رێكخرابوو، كە تیایدا مەسعوود ساسانی كە ماوەی ٥ ساڵ بوو لە قاوەخانەی گوندی بژمار سەرقاڵی نێرگەلە فرۆشتن بوو، دەستی لە نێرگەلە فرۆشی هەڵگرت.ئەو هاووڵاتییە كوردە ئامانجی خۆی لە ئاگرتێبەردانی نێرگەلەی دووكانەكەی بۆ پێشگیری كردن لە بەكارهێنانی نێرگەلە لەو گوندە و هەروەها پێشگیری كردن لە تووشبوونی لاوان بە نێرگەلە، گەڕاندۆتەوە.هاوكات ئەنجومەنی ژیانەوە بڕی ١ ملوین و ٥٠٠ هەزار تمەنی بۆ كرینی كەلوپەلی بەستنی دروست كردن پێشكەشی خاوەنی قاوەخانەكە كردووە.بەپێی ئامارە فەرمییەكان، ساڵانە ٥ ملوێن كەس بەهۆی ئاسەوارە نەرێنییەكانی نێرگەلە كێشانەوە لە هەموو جیهاندا گیان ئەدەن.
وردەكاریی نوێ سەبارەت بە دەستێوەردانەكانی رژیمی ئێران لە یەمەن
حوسیەكان
رایانگەیاند لە رێكەوتنێك لەگەڵ رژیمی ئێران بەندەری ئەلحەدیدەلە رۆژئاوای یەمەن گەشە پێ دەدەن. وێسگەیێكی برق لەو بەندەر دادەمزرێندرێ و رژیمی ئێران بۆ ماوەی ساڵێك نەوتی خۆرایی دەدات بەو گۆووپە. لەو پێوەندیدە دا لەشاری ئەلحەدیدە تەزاهوراتێك دژی ئەو رێكەتنەی كودەتاچیەكانی حوسی لەگەڵ رژیمی ئێران بەرێوە چوو و شارەكانی تەعز و ئابیش تەزاوراتێكی هاوشێوەی سەبارەت بە مەحكووم كردنی حوسیەكان تێیدا بەرێوە چوو.
وریایی دانی ئەندامانی مەجلیس ئەمریكا بە باراك ئۆباما سەبارەت بە رێكەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ رژیم
زۆربەی ئەندامانی مەجلیسی ئەمریكا لە نامەیێكدا باراك ئۆباما سەبارەت بە رێكەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ رژیمی ئێران ئاگادار دەكەنەوە. 250 نو
ێنەری مەجلیس لە هەر دوو حیزبی دیموكرات و كۆماریخواز لە پشتیوانی لە نامەی 47 سیناتۆری ئەمریكایی هەر جۆرە رێكەوتنێك بە مەرجدار بە پەسەند كردنی كۆنگرە دەزانن و دەشڵین ئەگەر زانیمان كە ئاقاری دانووستانەكان بەرەو داخرانی دەرگای گەیشتنی رژیم بە چەكی ناوكەییە ئەوە تەحریمەكان كەم دەكرێتەوە. ئەوان نووسیویانە ئەگەر لەگەڵ رژیمی ئێران بە رێكەتنێك بگەن كەمكردنەوەی تەحریمەكان لە ژێر دەسەڵاتی كۆنگرەیە و پێویستی بە یاساێكی نوێ دەبێ.
داواكاری ئەحمەد شەهید لە رژیمی ئاخوندی سەبارەت بە راگرتنی ئیعدامەكان
ئەحمەد شەهید بۆ جارێكی دیكەش داوا لە كۆماری ئیسلامی دەكات ئیعدام كردنی مێرمنداڵانو زیندانیانی پەیوەندی دار بە مادەهۆ
شبەرەكان رابگرێت . بە پێی هەواڵی كەمپەینی بەرگری لە زیندانیانی سیاسیو مەدەنی، ئەحمەد شەهید، هەواڵنێری تایبەتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكانی مافی مرۆڤ لە ئێران، رۆژی پێنج شەممە رێكەوتی 21ی رەشەمە لە رژیمی ئاخوندی داوای كردووە كە ئیعدام كردنی مێرمنداڵانو زیندانیانی پەیوەندی دار لە گەڵ تۆمەتی مادەهۆشبەرەكان رابگرێتو داوای ئازای بیروڕا دەربڕینو لابردنی رێگرییەكانی لە ئاستی راگەیاندنەكاندا كردووە.ناوبراو هەروەها داوای كردووە كە رژیمی ئاخوندی 30 رۆژنامەوانو وێبلاگ نووسی دەستبەسەر كراو ئازاد بكاتو هەروەها كۆتایی بە پارازیت ناردن بۆ سەر كەناڵە ماهوارییەكان بێنێت.شایانی باسە ناوبراو لە راپۆرتەكەی ساڵانەی خۆیدا كە بڕیاری رۆژی دووشەممە رێكەوتی 16ی مارس رادەستی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتوەكانی بكات، ئاماژەی كردووە كە لانیكەم 753 كەس لە ساڵی رابردوودا لە ئێراندا ئیعدام كراون، كە لە ساڵی 2002ی زایینیەوە ئەو رێژە ئیعدامە لە ماوەی 1 ساڵدا رووی نەداوە.شایانی باسە تاكوو ئێستاكە بەرپرسانی رژیمی ئاخوندی لە هاتنی ئەحمەد شەهید بۆ ئێران رێگرییان كردووەو بەرپرسانی رژیمی ئاخوندی دەستبەسەر كردنی خوێندكارانو پارێزەرانو رۆژنامەوانو هەروەها چالاكانی دیكەی سیاسیو مەدەنیو كەمایەتییەكان رەت دەكەنەوە.
لەماوەی دەسەڵاتداریەتی حەسەن رۆحانیدا، هەزار و ١٩٣ كەس لەسێدارە دراون
ئامارەكان باس لەوە دەكەن كە ژمارەی لەسێدارەدانەكان لە دەورانی حەسەن رۆحانی سەركۆماری ئێران، زۆر زیاترە بەر لەوەی كە دەوڵەتی تەدبیر و ئومید دەسەڵات بەدەستەوە بگرێ.لەماوەی ١٨ مانگی رابردووەوە هەتا ئێستا كە حەسەن رۆحانی كە بەرپرسایەتیی دەزگای بەڕێوەبەریی دەسەڵاتی بەدەستەوە گرتووە، لانیكەم هەزار و ١٩٣ زیندانی لەئێران لەسێدارە دراون.ئەو رێژەیە لەسێدارەدانە لەحاڵێكدایە كە لەماوەی ١٨ مانگ بەر لە هەڵبژاردنەكانی جۆزەردانی ١٣٩٢ و بەخشینی پۆستی سەركۆماری بە رۆحانی، ٨٢٧ كەس لەسێدارە دراون.رێكخراوی مافی مرۆڤی ئێران وێڕای دەربڕینی نیگەرانی لەروتی ئێستای ئێعدامەكان، سەبارەت بە لەسێ
دارەدانی مێرمنداڵاتیش لە ئێران هوشداری داوە و رایگەیاندووە، ئاماری سێدارەی مێرمنداڵان ( ژێر ١٨ ساڵ) زۆر زیاتر لە دیەكانی ٥٠ و ٦٠ی هەتاوییە.لەو راپۆرتەدا هاتووە، سەرەڕای خۆشبینییەكانی بە هاتنە سەركاری دەوڵەتی تەدبیر و ئومید بەڵام دەركەوت دۆخی مافی مرۆڤ لەئێران باشتربوونی بە خۆیەوە نەبینیوە.چوونە سەری رێژەی سێدارەدانەكان لە دەوڵەتی تەدبیر و ئومیدا لەحاڵێكدایە كە حەسەن رۆحانی و هیچ كام لە ئەندامانی كابینەی دەوڵەتی یازدەیەم سەبارەت بەو ئێعدامانە ناڕەزایەتیان دەرنەبڕیوە.پێشتریش رێكخراوی مافی مرۆڤی ئێران و رێكخراوی پێكەوە بەدژی سێدارە لەراپۆتێكدا بڵاویان كردبوویەوە لە ساڵی ٢٠١٤دا ٧٥٣ كەس لەسێدارە دراون و بە بەراورد لەگەڵ ساڵی ٢٠١٣، لەسەدا ١٠ چوونە سەری بەخۆیەوە بینیوە.
"ئێران بۆ عێراق لە داعش مەترسیدارترە"
فەرماندەی پێشووی هێزە فرەڕەگەزەكان لە عێراق دەڵێت: ئێران بۆ عیراق، زۆر مەترسیدارترە لە داعش.لەلێدوانێكیدا بۆ ڕۆژنامەی لۆڤیگارۆی فەرەنسی، ژنەراڵ دیڤید پترایۆس فەرماندەی پێشووی هێزە فرەڕەگەزەكان لە عێراق، نیگەرانیی و ترسی خۆی پیشانداوە لەوەی میل
یشیا شیعەكان، هاوڵاتییانی سوننە لەسەر زێدی خۆیان ڕابگوزان بۆ ئەوەی پێكهاتەی دیمۆگرافیای هەندێك ناوچە بگۆڕن. پێشی داگرت كە مەترسییەكانی ئێران بۆ سەر عێراق، زۆر لە مەترسییەكانی داعش زیاترن.پترایۆس ڕاشیگەیاندوە: لەو دەمەی واشنتۆن گوشاری خستبوە سەر نوری مالیكی بۆ ئەوەی لە دەسەڵات دوور بكەوێتەوە، ئێران بۆشاییەكی لەو وڵاتەدا پڕكردبوەوە.هەر لەو دیدارە ڕۆژنامەوانیەیدا، پترایۆس، نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراقی بە لەباربردن و لاوازكردنی ئەو بنەمایانە تۆمەتبار كردوە كە ئەمریكا لە عێراق دروستی كردبوون بۆ گەڕانەوەی پێكهاتەی سوننە بۆ نێو كۆمەڵگەی سیاسی.فەرماندەی پێشووی هێزە فرەڕەگەزەكان لە عێراق، ڕوونیشی كردوەتەوە: گەڕانەوەی متمانەی سوننە بە حكومەتی عێراقی، گەرەنتییە بۆ ڕزگاركردنی ئەم وڵاتە لەداعش.ئاماژەی بەوەشكردوە: بژاردەكانی بەردەم سوننەكان دیاریكراون، چونكە لەناوچەكانیاندا نەوت بەرهەم ناهێنن و ئەوەش وادەكات، پێویستیان بەو هاوكارییانە بێت كە بەغدا پێشكەشیان دەكات.
150 خێزانی تر لە ژێر دەستی داعش رزگاریان بوو
ئەمڕۆ شە
ممە 14ی ئازاری 2015 ژمارەیەكی تر خێزان لە ژێر دەسەڵاتی داعش رایان كردوو بەرەرو هەرێمی كوردستان هاتن، ئێستا لە ناحیەی وانكێ نیشتەجێكراون.لەوبارەیەوە سەعید مەموزینی بەرپرسی راگەیاندنی لقی 14ی پارتی بە خەندانی راگەیاند" ئەمرۆ شەممە 14ی ئازاری 2015، 150 خێزانی تر لە ژێردەستی داعش رزگارییان بوو گەیشتنە ناحیەی وانكێ.وتیشی: "تەواوی پێداویستیەكانیان بۆ ئەو خێزانانە دابین كراوە، ئەو خێزانانە لە موسڵەوە هاتوون، كە پیاو ژن و منداڵیان لەگەلە زۆربەیان عەشیرەتی گەرگەری و كاكەیین.راشیگەیاند: " بەشێكی زۆر لە خانەوادە كوردەكانی دەستی داعش هەوڵی هەڵاتن دەدەن، بەڵام زۆر جار لە رێگا دەستگیر دەكرێن و رەوانەی موسڵ دەكرێنەوە".
بیبەری توون چارەسەری شێرپەنجە دەكات
چەند پسپ
ۆڕێكی ئەمریكی, لەڕێی ئەنجامدانی توێژینەوەیەكەوە بۆیان دەركەوتووە، كە بیبەری توون سودێكی زۆر بۆ ئەو كەسانە هەیە كە بەدەست نەخۆشی شێرپەنجەی پرۆستاتەوە دەناڵێنن. توێژینەوەكە, بە هاوبەشی لە نێوان پسپۆڕانی ناوەندی (سینا)ی پزیشكی ,لە لۆس ئانجلوس و زانكۆی كالیفۆرنیا ئەنجامدراوە و دەریخستووە، خواردنی بیبەری توون دەبێتە هۆی ڕاگرتنی گەشەی خانە شێرپەنجەییەكان.پسپۆڕەكان ماددەی (كابسیسین) پێكهاتەی بیبەری تونیان, لەسەر خانە شێرپەنجەییەكانی پرۆستاتی چەند مشكێك تاقی كردوەتەوە، ئەنجامەكان دەریانخستووە كە ئەو ماددەیە گەشەی خانە شێرپەنجەییەكانی پرۆستاتی ڕاگرتووە.توێژینەوەكە پێیوایە ئەو كەسانەی لەتوانایاندا نییە بیبەری توون بخۆن، ئەوا باشترە جۆرە دەرمانێك بەكاربهێنن كە ماددەی كابسیسین لە پێكهاتەكەیدا هەبێت، بەڵام ئەوە نابێتە جێگرەوەی ئەو ماددەیە، گەر دەرمانەكەش بەكاربێت ئەوا پێویستە لە ژێر چاودێری پزیشكی پسپۆڕدا بێت، چونكە بەكارهێنانی ئەو ماددەیە بە هەڵە ڕەنگە زیانی بۆ تەندروستی هەبێت.
تا ساڵی 2030 دانیشتوانی 49 وڵات ڕووبەڕووی برسێتی دەبنەوە
ساڵی 2009 سێ ملیۆن و 800 هەزار كەس لەكینیاو باشوورو ناوەڕاستی ئەفریقا بەتوندی ڕووبەڕوی برسێتیی و قاتوقڕی بونەتەوە، دوای تێپەڕبوونی 5 ساڵ بەسەر كارەساتەكەشدا هێشتا دانیشتوانی ئەم ناوچەیە پێویستیان بەكۆمەك و هاوكارییە.چاوەڕوانیش دەكرێت بەهۆی زۆریی و بەهێزیی ڕووداوە سرووشتیەكان و گۆڕانكاریەكانی كەش و هەواوە تاساڵی 2030 ، 325 ملیۆن كەس لە 49 وڵاتدا ڕووبەڕو
ی برسێتیی و نەهامەتیی ببنەوە.ساڵی 2009 سێ ملیۆن و 800 هەزار كەس لەكینیاو باشوورو ناوەڕاستی ئەفریقا بەتوندی ڕووبەڕوی برسێتیی و قاتوقڕی بونەوە، دوای تێپەڕبوونی 5 ساڵ بەسەر كارەساتەكەدا هێشتا دانیشتوانی ئەم ناوچەیە پێویستیان بەكۆمەك و هاوكارییە.بەپێی ووتەی بەرپرسانی ئیدارەی مۆكۆروینی لەوساڵەدا تەنیا 200 ملم باران لەبەشی خوارەوەی ناوچەكەدا باریوە بەڵام لەبەشی سەرەوەی ناوچەكە 1500 ملم باران باریوە.هاوكات بەپێی ڕاپۆرتێكی (پەیمانگەی گەشەپێدان) ی بەریتانیا كینیا یەكێكە لەو 11 وڵاتەی كەئەگەری هەیە بەهۆی ڕووداوە سرووشتیەكانەوە ڕووبەڕووی هەژاریی بێتەوە.لەڕاپۆرتەكەدا كەتێیدا (جوگرافیای هەژاریی و ڕووداوە سرووشتیەكان و گۆڕانكایەكانی ئاووهەوا) بۆ ساڵی 2030 دیاریكراوە، داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكرێت ڕێوشوێنی پێویست بۆ هەڕەشەكانی سرووشت لەسەر وڵاتە هەژارەكان بگیرێتەبەر.