ئارام سلێمانىله دواى ر٠اپهر٠ینهکهى گهلانى ئێران له سالى ١٣٥٧ خهلکى ئهو ولا٠Žته چاوهر٠وانى گۆر٠انکارى زۆر یان دهکردو پێان وابوو که بهیهکجارى ناخۆشى و دهردهسهرى کۆتایى دێت و بۆ ههمیشه بهئارامى و ئازادى دهژین . بهلا٠Žم ئهم خهونانه به هاتنه سهرکارى ر٠ژیمى دیکتاتۆرى ئاخوندى له ناوچوون . دهسهلات بهر٠یفرادۆمێکى لێواولێو له فێڵ و چهواشه توانى خهڵکى فریو بدات و جڵهوى دهسهلات بگرێته دهست . گهلى کورد به نهرێنى وهلامى....
ئهو ر٠یفراندۆمهى دایهوه و بایکۆتى کرد چوونکه رژیم بریارى دابوو هیچ مافێکى خهڵکى کوردستان نهدا و تهنانهت کار گهیشته ئهوهى که له ٢٨ى گهلاوێژى ١٣٥٨ خومهینى فهرمانى جیهادى له دژى کورد ر٠اگهیاند و فهرمانى به جهلاد و پاسداره جینایهت کارهکانى کرد که له ر٠ێگهى زهمینى و ئاسمانیهوه هێرش بکهنه سهر کوردستان . ئهمه له کاتێکدابوو که ساڵێک بهسهر تێپهر٠بوونى شۆر٠شى گهلانى ئێراندا تێپهریبوو ، گهلى کوردیش به ههست کردن به بهرپرسیارهتى ر٠ووبه ر٠ووى ر٠ژێم بوونهوه و بهسهدان کهس لهم ر٠ێگهیهدا شههید و بریندار بوون . لهو کاتهوه تا ئێستا که ٣٤ ساڵ بهسهر تهمهنى ر٠ژێمى ئێران تێدهپهرێ به سهدان نههامهتى و جینایهت و پلانى شووم بهرامبهر به گهلانى ئێران و به تایبهتى گهلى کورد بهرێوهچووه. لهم نێوهدا لاوان، قوربانى سهرهکى بوون و لهخهبات لهدژى داگیرکهرانیش ر٠ۆڵى کاریگهریان ههبووه. ، ر٠ژێمى ئاخوندى لهماوهى ٣٤ ساڵ تهمهنى دا ، ههوڵى داوه لاوان بێ دهربهست بکات له داواکردنى مافه سهرهتاییهکانیان . لهم نووسینه دا ههوڵدهدهم کێشه و گرفتهکانى لاوان له سێ بهشى (سیاسى ـ ئابوورى- کۆمهلا٠Žیهتى) بخهمه روو. ههرچهند ناتوانێ وێناێکى تهواو له کێشهکانى لاوان بخاته روو بهلام لانى کهم بهشێک له کێشه و لهمپهرهکانى لاوى کورد له کوردستانى ئێران دهخاته بهرچاو. لاوان و کێشهى سیاسی)لاوان یهکێکن له توێژه چالاکهکانى کۆمهڵگا بهتایبهت له ر٠ووى سیاسى یهوه ، ههر لهسهرهتاى ههڵگیرساندنى شۆر٠شى ١٣٥٧ى گهلانى ئێران لاوان کاریگهریهکى زۆریان ههبوو له سهرکهوتنى شۆر٠شهکه و ههروهها دواى هاتنه سهرکارى ئاخوندهکان ، ئهمهش تار٠ادهیهکى زۆر ر٠ژێمى نیگهران کردوه و بۆیه ر٠ژێم به ههموو شێوهیهک ههوڵدهدات لاوانى ئێران بهگشتى و لاوانى کورد به تایبهت بخاته ژێردهسهلاتى خۆیهوه . چونکه لاوانى ئێستا زیاتر له جاران ههستى نیشتیمان پهروهرى و خۆر٠اگرییان له لا درووست بووه و کهڵک له ههردهرفهتێک وهردهگرن بۆ بهرهنگارى سیاسهتهکانى ر٠ژێم و هێنانه مهیدانى فهزایهکى ئازاد و دیموکراتیک، ههربۆیه ر٠ژێم ههوڵ دهدات که چاودێرى و کۆنتر٠ۆڵى زیاتر بخاته سهر لاوان . ر٠ۆژانه دهبین که چهندین لاو و خوێندکار بانگێشتى ئیتلاعات دهکرێن و دهستبهسهر دهکرێن و تۆمهتى جیاجیایان دهخرێته پاڵ و چارهنووسیان نادیاره . به کردهوه ههر جوولهیێکى لاوان دهخرێته ناو خانهى کردهوه دژى ئهمنیهتى نهتهوهیی و به تاوانى زۆر ناراست حوکمى ناعادیلانهیان بهسهر دا دهسهپێنن. بهلام به خۆشیهوه فشار و پیلانهکانى ر٠ژێم نهک ههر لاوانى ر٠انهگرتوه بهڵکو زیاتر هانیداون بۆ دژایهتى ر٠ژێم و داواکردنى داخوازیهکانیان . له ئێستادا به هۆى شۆر٠شهکانى گهلانى عهرهب و ر٠وخانى چهندین دیکتاتۆر بهتایبهت که ئاگرى ئهم شۆر٠شانه گهیشتۆته سوریا و خهریکه کۆتایی به دیکتاتۆریهتى بهشار ئهسهد دێنێ ترس و دڵهر٠اوکێیهکى زۆرى خستۆته ناو کاربهدهستانى ر٠ژیم چونکه به کۆتایى هاتنى دهسهلاتى سوریا ر٠ژێمى ئێران هاوپهیمانێکى ستراتیژى له دهست دهچێت و تار٠ادهیهکى زۆر کاردهکاته سهر پێگهى ر٠ژێمى ئێران له ناوچهکهدا ، بۆیه ئێستا زیاتر له جاران پشتى به ئامرازى سهرکوتى خهڵک بهستوه . لاوان و کێشهى ئابوورى)لاوان له ئێستادا یهکێک له گهورهترین کێشهکانیان نهبوونى سهرمایهیهکى باشه یان نهبوونى کاره که ئهمهش خودى ر٠ژیم خولقێنهریهتى. ئهوه بهرنامهى خۆیانه که خهلکى ئێران به برسێیهتى بهێڵنهوه ، لهگهڵ ئهوهشدا بههۆى ئابلووقهکانى ئهمریکا و ولاتانى ر٠ۆژئاوایى بۆ سهر ئێران ر٠ێژهى بێکارى گهیشتۆته ٢٣%. به پێى ئهو خشته زهمهنییهى که لهلایهن ناوهندى ئامارى ر٠ژیمى ئێران بڵاوبۆتهوه له پاریزگا کورد نشینهکانى وهک ئیلام و لور٠ستان زۆرترین ر٠ێژى بێکاری ههیه له ناو پارێزگاکانى دیکهى ئێران ٢١%ه که ئهمهش بهبهراورد لهگهل ساڵى ١٣٩٠ ، ١٦% بهرزبوونهوهى بهخۆوه بینیوه . ههر بهپێى ئامارهکان ر٠ێژهى بێکارى له ١٥ بۆ ٢٤ ساڵ گهیشتۆته ٢٨% لهسهد بهم پێیه دهردهکهوێت که ر٠ێژى بێکارى له نێو لاواندا دووهێندهى ر٠ێژهى بێکارى تهواوه له ئێران . ههروهها به پێى ئامارێکى دیکه که لهمانگى خهرمانان بڵاوبۆتهوه زیاتر له ٣٠ % له سهدى لاوانى کوردستان بێکارن ، سهید ئهحسهن عهلهوى که نوێنهرى شارهکانى سنهو کامیاران و دیواندهرهیه ر٠ایگهیاندوه که له ئێستادا زیاتر له١٥٠ ههزارکهس له لاوانى کوردستان بێکارن ،ههروهها ر٠ایگهیاندووه کهبێکارى ئهمر٠ۆ کێشهى گهورهى ئێرانه و بهرهودۆخى قهیراناوى دهر٠وات . ئهوهى شایهنى باسکردنه سالا٠Žنه بهسهدان لاوى ئێرانى دهچنه ولا٠Žتانى دیکه بۆ پهیداکردنى بژێوى ژیانیان که له ئێستادا ژمارهیهکى یهکجار زۆر لاوى کورد له ههرێمى کوردستانى عێراق یان لهولاتانى ئاسیایى دهژین زۆر جار گیانى خۆیان دهخهنه مهترسى بۆ ئهوهى بگهنه ولاتانى ئهوروپایى. لاوان و کێشهى کۆمهلایهتى)زۆر ترین کێشهکان که ر٠ووبهر٠ووى مرۆڤ دهبێتهوه زیاتر له قۆناغى لاوى دایه بههۆى ئهوهى که کاتێک کهسێک دهگاته تهمهنى لاوى تووشى کۆمهڵێک گۆرانکارى خێرا دهبێت چ له ر٠ووى فکرى وچ له ر٠ووى جهستهیى که ئهگهر به باشى بارنهیهت و چاودێرى نهکرێت تووشى کۆمهڵێک ر٠ووداوى نهخوازراو دهبێت ، بۆیه ههرکاتێک مرۆڤ گهیشته تهمهنى لاوى دهبێت به باشى چاودێرى بکرێت بۆ ئهوهى له داهاتوودا کهسایهتیهکى زۆر باشى لێ دهربچێت. ههروهک دهزانین کێشه وگرفتهکانى لاوان له کۆمهلگایهک بۆ کۆمهڵگایهکى دیکه جیاوازى ههیه و ههریهکهیان به شێوهیهکى جیا کهڵک له تواناکانى لاوان وهردهگرن ، بهلام ئهوهى که جێى سهرنجه لاوان له ئێران ناتوانن تواناکانى خۆیان دهربخهن یان کارێک بکهن بۆ پێشکهوتنى کۆمهڵگاکهیان، چونکه کارکردنى لاوان له ئێراندا سنوورى ههیه و ههرکهسێک لهو سنوره تێپهر٠ى حسابێکى دیکهى لهگهڵ دهکرێت .کێشهکانى لاوانى ئێران زۆرن که لهسهرهتادا ئاماژهم پێکردووه ، یهکێک له سیاسهته چهپهڵهکانى ر٠ژیمى ئێران که زۆرترین کێشهى بۆ لاوان درووست کردووه گیرۆدهکردى لاوانه به مادهى هۆشبهر بۆ ئهوهى ر٠ێگربێت له ههر جۆره بیرکردنهوهیهکى ئازادیخوازانه و بهرههڵست کردنى ر٠ژێمى ئێران. دیاره دهسهلات لهم سیاسهتهدا تا ر٠ادهیهکى زۆر سهرکهوتوو بوون ، ئهوهى جێگاى داخه ر٠ۆژ به ر٠ۆژ گیرۆده بوون به ماده هۆشبهرهکان له زیاد بووندایه و ههر ر٠ۆژه و مهوادێکى هۆشبهر دێته ناو ئێران که دیارترین و مهترسیدارترین ئهو مادههۆشبهرانهى که هاتوونهته ناو ئێران کراک و شیشه و کروکۆدیله. ههروهها تهمهنى ئهو کهسانهى که تووش دهبن له ئێراندا دابهزیوه بۆ ژێر تهمهنى ٢٠ ساڵى وه ر٠ۆژ له دواى ر٠ۆژیش کهمتر دهبێتهوه، ههر له پارێزگاى کرماشان به پێى ئامارهکان زیاتر له ٥٥ ههزار کهس موعتاد بوون و که ٨ لهسهدى ژنن. ئهوهى جێگاى سهرنجه که سالانه زیاتر له ٣٠ ٠ ٠ کهس له ئێران به هۆى بهکارهێنانى ماده سر٠کهرهکان دهمرن ، له ٤٥% ى ئهو کهسانهى که دهمرن خاوهنى ژن ومنداڵن. لهگهڵ ئهوهشدا ژنانیش به شێوهیهکى ترسناک تووشى مادهسر٠کهرهکان بوون بهپێى ر٠اپۆر٠تهکان زۆر بهى ئهو ژنانهى که موعتاد بوون لهتهمهنى ٢٥بۆ ٣٤ساڵى یه که زۆربهیان به حهبى شیشه ئیعتیادیان ههیه . بهپێى ر٠اپۆر٠تهکانى ستادى بهربهرهکانێ لهگهڵ مهوادى مۆخهدیرى ر٠ژیم، زیاتر له ٦٠ ههزار ژنى موعتاد بهشێوهى ر٠هسمى له ئێراندا بوونى ههیه !! ئهمه لهلایهک، لهلایهکى دیکهوه دیاردهیهکى ترسناک له نێو لاواندا سهرى ههلداوه ئهویش دیاردهى خۆکووژى یه. دیاره خۆکوژى بهواتاى کۆتاى هێنا به ژیان به زۆر ر٠ێگهى جۆراوجۆر .ئهوهى جێگهى سهرنجه بر٠یاردان بۆ خۆکوشتن زۆر هۆکارى ههیه بهلام ئهگهر به شێوهیهکى کورت باسى بکهین دیاردهکانى بێکارى و ههژارى و سهرنهکهوتن له خوێندن و یان شکست خواردن له خۆشهویستى وموعتاد بوون و چهوساندنهوهى ژن و کێشهى خێزانى وخهمۆکى ......هتد ، دهبنه هۆى بر٠یاردانى خۆکوشتن . دیاردهى خۆکوژى دیاردهیهکه پهیوهندى به تاکهوه ههیه لهگهڵ ئهوهشدا پهیوهندى به کۆمهڵ و کۆمهڵگاشهوه ههیه . بر٠یارى خۆکووژى له کۆمهڵگایهکهوه بۆ کۆمهڵگایهکى دیکه جیاوازى ههیه، زۆر جار کێشه ئابووریهکان له کۆمهڵگایهک دهبنه هۆکارى خۆکووژى و له کۆمهڵگایهکى دیکه نهخۆشى خهمۆکى دهبێته هۆى بر٠یاردان لهسهر خۆکووشتن .لێرهدا دهردهکهوێت که کێشهى خۆکوژى له ئێران زیاتر بهو هۆیانهى سهرهوهیه کهباسمان کرد.یهکێکى دیکهش لهو دیاردانهى که له نێو لاواندا سهرى ههڵداوه تووشبوونه به نهخۆشى ئایدز که یهکێکه له نهخۆشیه ترسناکهکان که تووشى مرۆڤ دهبێت. تووشبوون بهم نهخۆشییه به چهند ر٠ێگهیهک دهبێته یهکێک لهو ر٠ێگهیانهى که دهبێته هۆى تووشبوون به ئایدز له ر٠ێگهى پهیوهندى جنسییهوه یه ، ههروهها له ر٠ێگهى گواستنهوه خوێنى کهسى تووشبوو بۆ کهسانى دیکه و گواستنهوهى لهدایکهوه بۆ منداڵ . بهپێى ئامارهکانى ر٠ژیم له ئێستادا زیاتر له ١٢٠ بۆ ٢٠ ٠ سهد ههزار حالهتى تووشبوون بهم ڤایرۆسه لهناو ئێران تۆمار کراوه که بهپێى ئهم ئاماره زیاتر له ٨٠ بۆ ١٠ ٠ ههزار کهسى تووشبوو بهم نهخۆشییه ههیه که خۆشى نازانێت تووشى ئهم وایرۆسه بووه و لهوانهیه ببێته هۆى گواستنهوهى بۆ کهسێکى دیکه. ههروهها به پێى ئامارێکى وهزارهتى تهندروستى ر٠ژێمى ئێران له مانگى ئادارى ٢٠ ١٢/ ٢٤ ههزارو ٢٩٠ کهس له ئێراندا گیرۆدهى ڤایرۆسى ئایدز بوون که کرماشان له پلهى یهکهمى توشبواندایه. به پێى ئهو ئاماره ر٠ێژهى توشبوان به ڤایرۆسى ئایدز له ماوهى سالى ٢٠ ١٢ له شارى کرماشان گهیشتۆته ٣ههزار کهس ئهمه له کاتێکدایه که بهرپرسانى ر٠ژێم لهم ماوهى ر٠ابردوودا ر٠ایانگهیاندبوو به لایهنى کهمهوه ٩٠ ههزار کهس له ئێراندا توشى نهخۆشى ئایدز بوون و تهمهنى توشبوانیش بۆ ١١ ساڵ دابهزیوه . بهم پێیه ئهتوانین بڵێن که هۆکارى تووشبوون بهم نهخۆشییه ووشیار نهکردنهوهى خهلکه له مهترسى ئهم ڤایرۆسه.ئهوهى جێگهى باسکردنه سالانه به ههزاران کهس بههۆى تووشبوون بهم نهخۆشى یه دهمرن و ولاتان به سهدان ملیار دینارههزینه دهکهن له پێناو دۆزینهوهى ر٠ێگه چارهسهرێک بۆ ئهم نهخۆشیه. بهلام ئهوهى له ئێستادا گرنگه وشیارکردنهوهى خهلکه که بهداخهوه ر٠ژێم تار٠ادهیهکى زۆر خۆى لهم مهسهلهیه دورخستۆتهوه و هیچ چهشنه وشیاریێکى به خهلک لهمهر مهترسى تووشبوون بهم نهخۆشى یه نهداوه. .
11 ساڵ و 10 مانگ و 15 کاتژمێر و 34 خولهک لهمهوپێش