سه‌‌‌رچاوه‌‌‌ بى بى سىوه‌‌‌رگیر٠:زێنب حسینىلیکو٠Žلینه‌‌‌وه‌‌‌ێکى نوێ ده‌‌‌رى ده‌‌‌خات، ئه‌‌‌و ژنانه‌‌‌ى که‌‌‌ سیگار ده‌‌‌کێشن،مردنیان قۆناغ به‌‌‌ قۆناغه‌‌‌ وئه‌‌‌و دیارده‌‌‌ له‌‌‌ساڵى ١٩٦٠ وه‌‌‌ ده‌‌‌رکه‌‌‌وتوه‌‌‌.گو٠Žر٠ینى خوه‌‌‌کان،یه‌‌‌ک له‌‌‌وان ده‌‌‌ست کردن به‌‌‌ سیگار کێشان له‌‌‌ ته‌‌‌مه‌‌‌نێکى که‌‌‌م وهه‌‌‌روه‌‌‌ها کێشانى زور، هو٠Žکارگه‌‌‌لێکن له‌‌‌به‌‌‌رزبوونه‌‌‌وه‌‌‌ى نه‌‌‌خو٠Žشى سه‌‌‌ره‌‌‌تانى سیه‌‌‌کان وله‌‌‌باره‌‌‌وه‌‌‌کاریگه‌‌‌ریان هه‌‌‌یه‌‌‌ و لێکو٠Žلینه‌‌‌وه‌‌‌که‌‌‌ ده‌‌‌ڵێت، که‌‌‌ به‌‌‌رزبوونه‌‌‌وه‌‌‌ى مه‌‌‌رگى....

ژنان به‌‌‌رابه‌‌‌ربووه‌‌‌ له‌‌‌گه‌‌‌ڵ پیاوان.لێکو٠Žڵینه‌‌‌وه‌‌‌ى کو٠Žتایى به‌‌‌ پشت به‌‌‌ستن به‌‌‌ توێژینه‌‌‌وه‌‌‌ى پزیشکه‌‌‌کان که‌‌‌ بو٠Ž زیاتر له‌‌‌ دووملیون ژن له‌‌‌ ئه‌‌‌مریکا کراوه‌‌‌ ده‌‌‌رى ده‌‌‌خات که‌‌‌ یه‌‌‌که‌‌‌م نه‌‌‌سلى ژنان، له‌‌‌ ده‌‌‌یه‌‌‌کانى ٥٠ و٦٠ ى زایینى له‌‌‌ئامریکا ، ده‌‌‌ستیان کردوه‌‌‌ به‌‌‌ سیگار کێشان .له‌‌‌ ماوه‌‌‌ى ئه‌‌‌و سالانه‌‌‌دا هو٠Žکارى مردنى ژنانى سیگارى به‌‌‌هو٠Žى سه‌‌‌ره‌‌‌تانى سیه‌‌‌کانه‌‌‌وه‌‌‌، سێ به‌‌‌رانبه‌‌‌ر زیادى کردوه‌‌‌ له‌‌‌ چاو ئه‌‌‌و ژنانه‌‌‌ى که‌‌‌ هه‌‌‌ر ده‌‌‌میان بو٠Ž نه‌‌‌بردوه‌‌‌.ئه‌‌‌وه‌‌‌ له‌‌‌ حاڵێکدایه‌‌‌ که‌‌‌ لێکو٠Žلینه‌‌‌وه‌‌‌ پزیشکیه‌‌‌کانى ژنان له‌‌‌ ماوه‌‌‌ى سالا٠Žنى  ٢٠ ٠ ٠ تا٢٠ ١٠ ،که‌‌‌ ئاشکرا بوو، هو٠Žکارى مردنى ژنانى سیگارى به‌‌‌ هو٠Žى سه‌‌‌ره‌‌‌تانى سیه‌‌‌کان، ٢٥به‌‌‌رانبه‌‌‌رى ژنانێکه‌‌‌ که‌‌‌ سیگار ناکێشن.ئه‌‌‌و لێکو٠Žڵینه‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌ به‌‌‌هه‌‌‌مان شیوه‌‌‌ى لێکو٠Žلینه‌‌‌وه‌‌‌کانى دیکه‌‌‌ که‌‌‌ له‌‌‌ ساڵى ١٩٨٠  بو٠Žپیاوان کراوه‌‌‌ ده‌‌‌رى ده‌‌‌خات مه‌‌‌رگى پیاوان ر٠وو له‌‌‌ زیاد بوون بوه‌‌‌ به‌‌‌هو٠Žى سیگار کیشانه‌‌‌وه‌‌‌. دکتر مایکل تان،توێژه‌‌‌رى به‌‌‌رزى ئه‌‌‌و لێکو٠Žلینه‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌ ده‌‌‌ڵێت: به‌‌‌رزبوونه‌‌‌وه‌‌‌ى ئه‌‌‌و ئه‌‌‌گه‌‌‌رونه‌‌‌گه‌‌‌ره‌‌‌ له‌‌‌ لایه‌‌‌ن ژنانى سیگارى،دواى ئه‌‌‌وه‌‌‌ دێ که‌‌‌ چه‌‌‌ندین ده‌‌‌یه‌‌‌له‌‌‌مه‌‌‌وپێش مه‌‌‌ترسى سیگار بو٠Ž ته‌‌‌ندروستى باسى لیوه‌‌‌ کراوه‌‌‌، به‌‌‌رده‌‌‌وامه‌‌‌. ئه‌‌‌و به‌‌‌رزبوونه‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌، له‌‌‌گه‌‌‌ڵ ئه‌‌‌وه‌‌‌ى که‌‌‌ ژنان زور جاربه‌‌‌دواى سیگارى لایت و نیکو٠Žتین و تاریان که‌‌‌متر ده‌‌‌چوون,ئێستا وه‌‌‌دووى ده‌‌‌که‌‌‌ون ئه‌‌‌و دیارده‌‌‌ سه‌‌‌رى هه‌‌‌ڵداوه‌‌‌."به‌‌‌پێى ئه‌‌‌و پێناسه‌‌‌یه‌‌‌،به‌‌‌کارهێنانى سیگارى لایت نه‌‌‌ک ته‌‌‌نیا کاریگه‌‌‌رى نیه‌‌‌له‌‌‌سه‌‌‌رکه‌‌‌مکردنه‌‌‌وه‌‌‌ى مردنى ژنان،به‌‌‌ڵکو بو٠Žته‌‌‌ هو٠Žى مردنى زیاترى سیگاریه‌‌‌کان ونه‌‌‌خو٠Žشى سیه‌‌‌کان بو ماوه‌‌‌یى له‌‌‌ پیاواندا.ده‌‌‌گوترێ ئه‌‌‌وانه‌‌‌ى که‌‌‌ سینه‌‌‌ کێشى ده‌‌‌که‌‌‌ن، نیکو٠Žتینى پێویستر له‌‌‌ سیه‌‌‌کانیاندا جێگیر ده‌‌‌بێت.ئه‌‌‌وکه‌‌‌سانه‌‌‌ى له‌‌‌ ته‌‌‌مه‌‌‌نى ٣٠ ى سالیدا سیگاریان ته‌‌‌رک کردوه‌‌‌،تا ئه‌‌‌ندازه‌‌‌یه‌‌‌ک له‌‌‌ زیانه‌‌‌کانى که‌‌‌ به‌‌‌ هو٠Žى توتنه‌‌‌وه‌‌‌ توش بوون له‌‌‌ مردنى پێش وه‌‌‌خت ر٠زگاریان بوه‌‌‌.به‌‌‌ هه‌‌‌ڵسه‌‌‌نگاندن له‌‌‌گه‌‌‌ڵ ئه‌‌‌و که‌‌‌سانه‌‌‌ى که‌‌‌ له‌‌‌ ته‌‌‌مه‌‌‌نى ٤٠ سالێدا ته‌‌‌رکیان کردوه‌‌‌،به‌‌‌یه‌‌‌ک ساڵ پێش ئه‌‌‌وان ده‌‌‌مرن.پر٠و٠Žفیسو٠Žر سر ریچارد پیتو، له‌‌‌ کاتى پێشکه‌‌‌ش کردنى وتاره‌‌‌که‌‌‌ى دا له‌‌‌ باره‌‌‌ى لێکو٠Žڵینه‌‌‌وه‌‌‌که‌‌‌ له‌‌‌ زانکو٠Žى اکسفورد ووتى:"ئه‌‌‌گه‌‌‌ر ژنان وه‌‌‌ک پیاوان سیگار بکێشن، وه‌‌‌ک ئه‌‌‌وانیش ده‌‌‌مرن."