ب. هه‌‌‌ژیرخوێندن بابه‌‌‌تێکى گشتیه و به پێى یاسا نێونه‌‌‌ته‌‌‌وه‌‌‌ییه‌‌‌کان مرۆڤ وه‌‌‌کو یه‌‌‌ک و به بێ جیاوازى ده‌‌‌بێت قۆناخه‌‌‌کانى خوێندن ببر٠ن. مافى ر٠اهێنان وخوێندن بۆ ژنان و پیاوان له وه‌‌‌لا٠Žتانى پێشکه‌‌‌وتوو یه‌‌‌کسانه وئه‌‌‌م بابه‌‌‌ته به‌‌‌فه‌‌‌رمى کارى پێده‌‌‌کرێت و لادان لێى به نایاسایى دێته ئه‌‌‌ژمار و ته‌‌‌نانه‌‌‌ت بۆ بره‌‌‌ودان به‌‌‌حاستى خوێندن مه‌‌‌کته‌‌‌بى جیاوازیش نه‌‌‌ماوه و به سه‌‌‌رمایه‌‌‌دار و فه‌‌‌قیره‌‌‌وه له مه‌‌‌کته‌‌‌بێک ده‌‌‌خوێنن. کتیبه ده‌‌‌رسیه‌‌‌کان جیاوازى نیه و هیچ جۆره هه‌‌‌لا٠Žواردنێک نیه بۆ رشته‌‌‌کانى ده‌‌‌رس وخوێندن. به‌‌‌لا٠Žم له هێندێک وه‌‌‌لا٠Žتى ...
پاشکه‌‌‌وتووى به‌‌‌ستراو به ئایدئۆلۆژێکى تایبه‌‌‌ت، جیاوازى له راهێنانى خوێندن له نێو ژن و پیاو بۆته یاسا و به‌‌‌پێى هێندێک ده‌‌‌ق ئه‌‌‌م نه‌‌‌ریته ده‌‌‌به نه‌‌‌پێش. له‌‌‌ئێرانى دیل و زنجیرکراوى ر٠ژیمى ئاخوندى ئه‌‌‌م جیاوازیه زۆره و بۆ هه‌‌‌ر ئامانجێک که گه‌‌‌یشتن به که‌‌‌ناره‌‌‌کانى ئارامى و زانست و یه‌‌‌کسانی بێت، له‌‌‌مپه‌‌‌رێکى گه‌‌‌وره دانراوه و به هێنانه‌‌‌وه‌‌‌ى کۆمه‌‌‌لێک پاساو یاساى داتاشراو ئه‌‌‌م جیاوازیانه‌‌‌یان کردۆته قانوون و یاری به جه‌‌‌وهه‌‌‌رى مرۆڤایه‌‌‌تى ده‌‌‌که‌‌‌ن. ر٠ژیمى ئێران هه‌‌‌ر له یه‌‌‌که‌‌‌م ر٠ۆژ و ده‌‌‌سپێکى حاکمیه‌‌‌تى ده‌‌‌ورانى به‌‌‌ردینه‌‌‌ى، زانستگاکانى له‌‌‌ئێران دایه به‌‌‌ر هێرش و به سه‌‌‌رکوتى چینى خوێندکار و جیاوازى خوێندن وشۆر٠شى فه‌‌‌رهه‌‌‌نگى زۆره‌‌‌کى به‌‌‌مه‌‌‌به‌‌‌ستى له‌‌‌قاڵبدانى خوێندکار ئه‌‌‌م مه‌‌‌کۆیه‌‌‌ى کونترۆل کرد. کتیبه‌‌‌کانى ده‌‌‌رسیى کچان و کۆر٠انى به‌‌‌شێوه و بیرى دواکه‌‌‌وتووانه‌‌‌ى خۆى دار٠شت و جیاوازى ر٠یشه‌‌‌یى له‌‌‌م پێوه‌‌‌ندیه‌‌‌دا دروست کرد. ئامانجى ر٠ژیم گۆشه‌‌‌گیر کردنى ژنانه و واى کردوه که له‌‌‌به‌‌‌رانبه‌‌‌ر ٢٧ پیشه بۆ پیاوان ته‌‌‌نیا یه‌‌‌ک پیشه بۆ ژنان له‌‌‌به‌‌‌ر چاو بگیردرێت و نێوه‌‌‌رۆکى کتیبه‌‌‌کانى خوێندن به‌‌‌وجۆره پێناسه‌‌‌ى بۆ بکرێت که ئیستا له‌‌‌ئێران هه‌‌‌یه. باقى پیشه‌‌‌کانى دیکه و نه‌‌‌خشى چینى ژنان، له‌‌‌به‌‌‌رێوه‌‌‌به‌‌‌رى و ئه‌‌‌رکى دایکایه‌‌‌تى و ژنى ماڵ خۆى بینیوه‌‌‌ته‌‌‌وه که ئه‌‌‌م سیاسه‌‌‌ته دژى بنه‌‌‌ما ئینسانیه‌‌‌کانه و له‌‌‌گه‌‌‌ڵ ئیستانداردى جیهانى یه‌‌‌ک ناگرێته‌‌‌وه. له ساڵى ١٣٦٣ هه‌‌‌ڵبژاردنى ٩١ ر٠شته له کۆى ١٦٩ر٠شته که زۆربه‌‌‌یان ر٠شته‌‌‌ى پیشه‌‌‌یى وموهه‌‌‌ندیسى بوون بۆ ژنان دیارى کرابوو. به‌‌‌پێى یاساى په‌‌‌سه‌‌‌ندکراوى ١٣٦٤ کچان بۆیان نه‌‌‌بوو بچنه ده‌‌‌ره‌‌‌وه بۆ خوێندن و ئیستاشى له‌‌‌گه‌‌‌ڵ بێت ئه‌‌‌م یاسایه گۆرانکاریێکى ئه‌‌‌وتۆى به‌‌‌سه‌‌‌ر نه‌‌‌هاتوه. له‌‌‌ساڵى ١٣٧٧ لێپرسراوانى وه‌‌‌زاره‌‌‌تى زانست و ر٠ێکخراوى به‌‌‌راوورد و هێندێک له لێپرسراوانى ر٠ژیم، داوایان کرد که ر٠یژه‌‌‌ى کچان بۆ زانستگا که‌‌‌م بکرێته‌‌‌وه و بۆ ئه‌‌‌م مه‌‌‌به‌‌‌سته پێوانه گه‌‌‌لێک هه‌‌‌بێت که زۆربه‌‌‌ى ژنان نه‌‌‌توانن مافى چوونه زانستگایان هه‌‌‌بێت. له‌‌‌ساڵى ١٣٨٢سه‌‌‌رۆکى ر٠ێکخراوى به‌‌‌راووردى ئه‌‌‌و کات، به‌‌‌شدارى ٥٠ له‌‌‌سه‌‌‌دى بۆ به‌‌‌شدارى ژنان له ر٠شته‌‌‌کانى که‌‌‌شاوه‌‌‌رزى و زه‌‌‌راعه‌‌‌ت و ئاودێرى و باغدارى و ماشینى که‌‌‌شاوه‌‌‌رزى و موهه‌‌‌ندیسى سروشت و موهه‌‌‌ندیسى مه‌‌‌واد و دوکتۆرى و فیزبۆتراپى ر٠اگه‌‌‌یاند و ئه‌‌‌م به‌‌‌شه ر٠ه‌‌‌گه‌‌‌زیه له ده‌‌‌فته‌‌‌رچه‌‌‌کانى کۆنکورى ساڵى ١٣٨٣ جێبه‌‌‌جێ کرا. له‌‌‌ساڵى ١٣٨٥هێندێک له نوێنه‌‌‌رانى مه‌‌‌جلیسى ئاخوندى گه‌‌‌لا٠Žڵه‌‌‌ى وه‌‌‌رگرتنیان لهسهر بنه‌‌‌ماى ر٠ه‌‌‌گه‌‌‌ز دایه مه‌‌‌جلیس. به باوه‌‌‌رى نوێنه‌‌‌رانى مه‌‌‌جلیس، پێشکه‌‌‌ش کردنى گه‌‌‌لا٠Žڵه‌‌‌ى وه‌‌‌رگرتنى زۆرینه‌‌‌ى ژنانى خوێندکار، مه‌‌‌ترسى گه‌‌‌وره‌‌‌ى بۆ وه‌‌‌لا٠Žت هه‌‌‌یه وحکومه‌‌‌ت ومه‌‌‌جلیس ئه‌‌‌بێت چاره‌‌‌سه‌‌‌رى بکه‌‌‌ن. له‌‌‌ساڵه‌‌‌کانى ٩٠ و ٩١ زۆرترین ر٠ێژه‌‌‌ى به‌‌‌شدارى ره‌‌‌گه‌‌‌زى له زانستگاکان پیاده کراو له ده‌‌‌فته‌‌‌رچه‌‌‌ى کونکورى ساڵى٩٠ به‌‌‌شدارى ژنان له دوو ر٠شته‌‌‌دا گه‌‌‌شته سیفر و له‌‌‌ساڵى ١٣٩١به‌‌‌شى به‌‌‌شدارى ژنان له٧٧ رشته دا و له ٣٦ زانستگا هه‌‌‌ر سیفر بوو. له‌‌‌ئاکامى ئه‌‌‌م سیاسه‌‌‌ته به‌‌‌ردینه‌‌‌دا ژماره‌‌‌یێکى زۆر له زانستگاکان یان خۆیان ده‌‌‌پاراست له وه‌‌‌رگرتنى کچانى خوێندکار و یا ن رشته‌‌‌گه‌‌‌لێکیان بوو که به‌‌‌پێى یاساى ر٠ژیم دژى ژنان دار٠ێژراوه وکچان لێى بێبه‌‌‌شن. ئه‌‌‌م رێکاره به‌‌‌شێوه‌‌‌یێکه که له‌‌‌زانستگاى لێکۆڵینه‌‌‌وه‌‌‌ى ئه‌‌‌رده‌‌‌بیلى ، ٦٦١ کور٠ وه‌‌‌رگیراون و له‌‌‌به‌‌‌رانبه‌‌‌ر هیچ کچێک وه‌‌‌رنه‌‌‌گیراوه. هه‌‌‌روه‌‌‌ها زانستگاى ر٠اهێنانى به‌‌‌رێوه‌‌‌به‌‌‌رى تاران به وه‌‌‌رگرتنى ٣٢٣ کور٠ که کچى تێدا نیه‌‌‌و زانستگاى پیشه‌‌‌ى نه‌‌‌وت به وه‌‌‌رگرتنى ٣٩٨ کور٠ و هاوکات زانستگاى ئه‌‌‌راک و زانستگاى نێو ده‌‌‌وڵه‌‌‌تى قه‌‌‌زوێن به وه‌‌‌رگرتنى ٢٧٠ کور٠ ،کچان بێبه‌‌‌ش بوون و ئیسفه‌‌‌هانیش هه‌‌‌ر به‌‌‌م شێوه‌‌‌یه. خوێندن له‌‌‌ئێران بۆته کابوسێک بۆ خوێنکاران به‌‌‌گشتى و به‌‌‌تایبه‌‌‌ت کچان که ناتوانن خۆیان له‌‌‌وجۆره خوێندنه‌‌‌دا ببیننه‌‌‌وه. ئه‌‌‌م جۆره جیاوازیه له‌‌‌خوێندن ته‌‌‌نیا بیروبیرۆکه‌‌‌ى ئاخوندان و شوێنه‌‌‌که‌‌‌وتوه‌‌‌کانیانه و ده‌‌‌یانهه‌‌‌وێ به سه‌‌‌پاندن و به‌‌‌یاساکردنى بیرى دواکه‌‌‌وتوانه‌‌‌یان خه‌‌‌ڵک له‌‌‌تاریکایدا بهێلنه‌‌‌وه و به‌‌‌پێى حه‌‌‌زوخواستى خۆیان ئه‌‌‌م کۆمه‌‌‌ڵگایه بجوڵێنن. ر٠ژیمى ده‌‌‌سه‌‌‌لا٠Žتدار که مانه‌‌‌وه‌‌‌ى پێوه‌‌‌نده به دواکه‌‌‌وتویى کۆمه‌‌‌ڵگاو له‌‌‌گه‌‌‌ڵ هه‌‌‌موو پێشکه‌‌‌وتنێک له‌‌‌شه‌‌‌ر٠دایه، ساڵ له‌‌‌دووى ساڵ بازنه‌‌‌ى پێشکه‌‌‌وتن و به‌‌‌جیهانى بوونى خوێندن له‌‌‌ئێران به‌‌‌تایبه‌‌‌ت بۆ ژنانى خوێنکار ته‌‌‌سکتر ده‌‌‌کاته‌‌‌وه و له‌‌‌پێناو قازانج و مانه‌‌‌وه‌‌‌ى یاساى سه‌‌‌رسۆر٠هینه‌‌‌ر داده‌‌‌ر٠ێژێت. سیاسه‌‌‌تى ر٠ژیم له‌‌‌هه‌‌‌مبه‌‌‌ر جیاوازى خوێندن، سیاسه‌‌‌تێکى نه‌‌‌گۆره و ئه‌‌‌و ریگه‌‌‌یه‌‌‌ى که بۆ خوێندن دیارى کراوه و ساڵ به‌‌‌ساڵ وه‌‌‌دواترى ده‌‌‌ده‌‌‌ن، به‌‌‌رنامه‌‌‌ى سه‌‌‌ره‌‌‌کى و گه‌‌‌لا٠Žڵه‌‌‌ى نه‌‌‌گۆرى حاکمیه‌‌‌ته و هیچ که‌‌‌سێک له‌‌‌و ر٠ژیمه‌‌‌دا ناتوانێت بچوکترین گۆرانکارى به سه‌‌‌ردا بهێنێت. خاته‌‌‌مى بۆ چه‌‌‌واشه‌‌‌کردنى خه‌‌‌ڵک، له‌‌‌کۆمه‌‌‌ڵیک دروشمى نوێ و سه‌‌‌رده‌‌‌مینه که‌‌‌ڵکى وه‌‌‌رگرت. یه‌‌‌کێک له‌‌‌به‌‌‌ڵینیه‌‌‌کانى برى خوێندن بوو، به‌‌‌لا٠Žم نه‌‌‌ک نه‌‌‌یتوانى گۆرانێک له‌‌‌م به‌‌‌ستێنه‌‌‌دا دروست بکات به‌‌‌ڵکوو بارى خوێندنى ئالۆزتر کرد. رۆحانیش که هه‌‌‌ڵگرى دروشمه‌‌‌کانى خاته‌‌‌مى ته‌‌‌داروکاتچیه، نه‌‌‌ک ناتوانێت بچوکترین گۆران له‌‌‌م باره‌‌‌یدا دروست بکات، به‌‌‌ڵکو جیاوازى زیاتر ده‌‌‌کات. هه‌‌‌تا ئه‌‌‌م ر٠ژیمه ده‌‌‌سه‌‌‌لا٠Žتدار بێت جیاوازى هه‌‌‌رده‌‌‌مێنێ وخوێندن و هه‌‌‌ر بابه‌‌‌تێکى دیکه که پێوه‌‌‌ندى به‌‌‌حه‌‌‌یاتى ئینسانه‌‌‌وه هه‌‌‌بیت له پاشکه‌‌‌وتویدا ده‌‌‌مێننه‌‌‌وه.
11 ساڵ و 23 ڕۆژ و 2 کاتژمێر و 16 خوله‌ک له‌مه‌وپێش
