__ ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردنى هاوولاتیێکى کورد له‌‌‌ لایه‌‌‌ن ئیتلاعاته‌‌‌وه‌‌‌__ دەستبەسەرکرانی ٤ هاووڵاتیی کورد و راگواستنیان بۆ ئیتلاعاتی سایین‌قەڵا__ په‌‌‌روه‌‌‌نده‌‌‌ى لوقمان و زانیار مورادی لەدادگای "کەیفەری" کەرەج، وەگەڕ خرایەوە__ ماوەی ٥٠  رۆژە باوک و کوڕێک له‌‌‌ لایه‌‌‌ن ئیتلاعاته‌‌‌وه‌‌‌ بێسەرو شوێنن__ ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردنى کۆمه‌‌‌ڵێک له‌‌‌ هاوولاتیانى دیوانده‌‌‌ره‌‌‌ به‌‌‌ تۆمه‌‌‌تى رۆژو نه‌‌‌گرتن__ فوئاد مه‌‌‌عسووم بوه‌‌‌ سه‌‌‌رۆک کۆماری عێراق __ هه‌‌‌ڵوێسته‌‌‌کانی ئه‌‌‌ردۆغان، هه‌‌‌ڕه‌‌‌شه‌‌‌ له‌‌‌ دیموکراسی تورکیا ده‌‌‌کات __ فڕۆکه‌‌‌ێکى جه‌‌‌زائیر به‌‌‌ ١١٠  سه‌‌‌رنشینه‌‌‌وه‌‌‌ که‌‌‌وتووه‌‌‌ته‌‌‌ خواره‌‌‌وه‌‌‌__ داعش فه‌‌‌توایه‌‌‌کی نوێ بۆ ژنان ده‌‌‌ردەکات__ له‌‌‌ ترسی بڵاوبوونه‌‌‌وه‌‌‌ی تاعون، هاتوچۆی ته‌‌‌واوی شارێک له‌‌‌ چین قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌ده‌‌‌کرێت

ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردنى هاوولاتیێکى کورد له‌‌‌ لایه‌‌‌ن ئیتلاعاته‌‌‌وه‌‌‌ بە پێی راپۆرتى هه‌‌‌واڵده‌‌‌رى چالاکوانانی مافی مرۆڤ له‌‌‌ ئێران هه‌‌‌راناØ› هێزه‌‌‌کانی ئیداره‌‌‌ی ئیتلاعاتى شاری ورمێ هاوڵاتیه‌‌‌کی کورد به‌‌‌ناوی "عه‌‌‌بدوڵا که‌‌‌ریم پوور" له‌‌‌ گوندی "به‌‌‌ردیزی" ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر ده‌‌‌که‌‌‌ن و پاشانیش بۆ شوێنێکی نادیار ده‌‌‌یگوازنه‌‌‌وه‌‌‌. ئه‌‌‌و هاوڵاتییه‌‌‌ کورده‌‌‌ به‌‌‌ تۆمه‌‌‌تى چالاکی له‌‌‌ ماڵپه‌‌‌ره‌‌‌ کۆمه‌‌‌ڵایه‌‌‌تیه‌‌‌کان و په‌‌‌یوه‌‌‌ندی له‌‌‌ گه‌‌‌ل یه‌‌‌کێک له‌‌‌ حیزبه‌‌‌ کوردیه‌‌‌کان ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کراوه‌‌‌. هاوکات گیراوێکی سیاسی کوردیش به‌‌‌ناوی "یه‌‌‌حیا سارخانی"  له‌‌‌ دادگای شاری مه‌‌‌هاباد به‌‌‌ ٧ ساڵ زیندان سزا درا ، ناوبراو ئیستاش له‌‌‌ زیندانی شاری مه‌‌‌هاباد تووشی نه‌‌‌خۆشی چاو بووه‌‌‌ و ده‌‌‌زگای داد و به‌‌‌رپرسانی زیندان رێگری له‌‌‌ چاره‌‌‌سه‌‌‌ری پزیشکی ئه‌‌‌و گیراوه‌‌‌ سیاسیه‌‌‌ له‌‌‌ ده‌‌‌ره‌‌‌وی زیندان ده‌‌‌که‌‌‌ن.دەستبەسەرکرانی ٤ هاووڵاتیی کورد و راگواستنیان بۆ ئیتلاعاتی سایین‌قەڵا ئیدارەی ئیتلاعاتی شارستانی سایین قەڵا لەئۆستانی ئازەربایجانی رۆژئاوا چوار هاووڵاتیی کوردی دەستبەسەر کرد. بەپێی راپۆرتی هەواڵدەریی کوردپا، چوار هاووڵاتیی کورد لە ئاواییەکانی سەر بە "شاهیندژ(سایین قەڵا) لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە قۆڵبەست کران. به‌‌‌ پێى ئه‌‌‌م راپۆرته‌‌‌، سێ‌ کەس بەناوەکانی پەرویز قسقیی، کامیل سۆهرابی و ئەسەد شامحەممەدی لە ئاوایی " قوزلووی هەوشار" لەناو ماڵەکانی خۆیاندا دەستبەسەر کراون. هەر لەو پێوەندییەدا هێزە ئەمنییەکان لە هەمان رۆژدا چوونەتە ئاوایی " یەنگیجە" و هاووڵاتییەکی دیکەی کوردیان بەناوی مەحموود میرزایی دەستبەسەر کردووەو لەگەڵ خۆیان بردوویانە.هەتا بڵاوبوونەوەی ئەو هەواڵە زانیارییەکی ورد و دروست لە هۆکاری دەستبەسەرکردنی ئەو هاووڵاتیانە و چارەنووسیان لەبەردەستدا نیە، بەڵام دەگوترێت کە لە گرتنگەی ئیدارەی ئیتلاعاتی سایین قەڵادا راگیراون.په‌‌‌روه‌‌‌نده‌‌‌ى لوقمان و زانیار مورادی لەدادگای "کەیفەری" کەرەج، وەگەڕ خرایەوە لوقمان و زانیار موردای دوو زیندانی سیاسیی کورد لەزیندانی رەجایی شاری کەرەج، بە ئامادەبوونی پارێزەرەکەیان جارێکی دیکە دادگایی کرانەوە. بەپێی راپۆرتی هەواڵدەریی کوردپا، سەر لەبەیانی رۆژی چوارشەممە رێکەوتی ١‌ی گەلاوێژ دادگای کەیفەری کەرەج لوقمان و زانیار مورادی بانگهێشت و دادگایی کردن. بەوتەی سەرچاوەیەکی ئاگادار، لەو دانیشتنی دادگایی کردنی ئەو دوو زیندانییە سیاسییەدا، ساڵح نیکبەخت پارێزەری کورد ئامادە بووە و بەرگریی لە بێ‌‌تاوان بوونی زانیار و لوقمان کردووە. به‌‌‌ پێى ئه‌‌‌م راپۆرته‌‌‌، نیکبەخت لەو دانیشتنەدا روو بە دادوەر گوتوویەتی: " من ئامادەم چوار کەس وەکوو شایەت بێنێم کە لەکاتی روودانی کوژرانی کوڕی ئیمام جومعەی مەریواندا لوقمان و زانیار لەوێ‌نەبوونە". دەگوترێت یەکێک لەدادوەرەکان داوای لە ساڵح نیکبەخت کردووە شایەتەکان بە دەزگای قەزایی بناسێنێ‌. لوقمان و زانیار موردادی بە تۆمەتی کوشتنی کوڕی ئیمام جومعەی مەریوان، ساڵی ١٣٨٨ لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستبەسەر کران، تۆمەتێک کە بە بەردەوامی لەلایەن ئەو دوو زیندانییە کوردەوە رەت کراوەتەوە. ئەو دوو زیندانییە هاوکات بە سیخوری بۆ وڵاتی بریتانیاش تۆمەتبار و لەلایەن دادگای ئینقلابی تارانەەوە بە ئێعدام مەحکووم کران.ماوەی ٥٠  رۆژە باوک و کوڕێک له‌‌‌ لایه‌‌‌ن ئیتلاعاته‌‌‌وه‌‌‌ بێسەرو شوێنن به‌‌‌ پێى راپۆرتى هه‌‌‌واڵده‌‌‌رییه‌‌‌کان، له‌‌‌ شاری ماکۆ باوک و کۆڕێک به‌‌‌ ناوه‌‌‌کانی "عه‌‌‌بدوڵا و ناسر به‌‌‌ده‌‌‌وی" له‌‌‌ لایه‌‌‌ن هێزه‌‌‌کانی ئیداره‌‌‌ی ئیتلاعاتى شاری ماکۆ وه‌‌‌ ماوه‌‌‌ی ٥٠  رۆژه‌‌‌ ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کراون و بۆ شوێنیکی نادیار راگوێزراون. به‌‌‌ پێى وته‌‌‌ى سه‌‌‌رچاوه‌‌‌ێکى ئاگادار، که‌‌‌سوکاری"عه‌‌‌بدوڵا به‌‌‌ده‌‌‌وی" هه‌‌‌تا ئێستا چه‌‌‌ندین جار سه‌‌‌ردانی ناوه‌‌‌نده‌‌‌ ئه‌‌‌منییه‌‌‌کانی رژێمى ئاخوندى ئێرانیان کردووه‌‌‌، به‌‌‌ڵام هیچ زانیاریه‌‌‌کیان له‌‌‌سه‌‌‌ر چاره‌‌‌نووسیان پێ نه‌‌‌دراوه‌‌‌.  جێگه‌‌‌ى باسه‌‌‌ که‌‌‌ ماوه‌‌‌ێکه‌‌‌ ره‌‌‌وتى ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردنى شارۆمه‌‌‌ندان له‌‌‌ ئێران به‌‌‌ تایبه‌‌‌تى له‌‌‌ کوردستان ده‌‌‌ستى پێ کردووه‌‌‌، به‌‌‌ پێى ئه‌‌‌و ئاماره‌‌‌ نافه‌‌‌رمییانه‌‌‌ى که‌‌‌ تاکوو ئێستا بلاو کراونه‌‌‌ته‌‌‌وه‌‌‌ له‌‌‌ ماوه‌‌‌ى سێ مانگى رابردووه‌‌‌ تاکوو ئێستا زیاتر له‌‌‌ ٥٠  شارۆمه‌‌‌ندى کورد له‌‌‌ لایه‌‌‌ن هێزه‌‌‌ ئه‌‌‌منییه‌‌‌تى ه‌‌‌ ئینتزامیه‌‌‌کانى رژێمى ئاخوندییه‌‌‌وه‌‌‌ ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کراون.ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردنى کۆمه‌‌‌ڵێک له‌‌‌ هاوولاتیانى دیوانده‌‌‌ره‌‌‌ به‌‌‌ تۆمه‌‌‌تى رۆژو نه‌‌‌گرتنبه‌‌‌ پێى راپۆرتى هه‌‌‌واڵده‌‌‌رییه‌‌‌کان، هێزه‌‌‌ سه‌‌‌رکۆتکه‌‌‌ره‌‌‌کانى رژێمى ئاخوندى له‌‌‌ دیوانده‌‌‌ره‌‌‌ چه‌‌‌ندین که‌‌‌سیان به‌‌‌ تۆمه‌‌‌تى نه‌‌‌گرتنى رۆژو ده‌‌‌ستبه‌‌‌سه‌‌‌ر کردووه‌‌‌. به‌‌‌ پێى ئه‌‌‌م راپۆرته‌‌‌ هێزه‌‌‌کانى رژێم رۆژانه‌‌‌ له‌‌‌ ناوو شاره‌‌‌کانى کوردستان به‌‌‌ گه‌‌‌ران و پشکنین چاودێریێکى توندیان خستووه‌‌‌ته‌‌‌ سه‌‌‌ر هاوولاتییان و ده‌‌‌ستیان داوه‌‌‌ته‌‌‌ ئه‌‌‌زیه‌‌‌ت و ئازارى خه‌‌‌ڵک و ژیانى رۆژانه‌‌‌ى خه‌‌‌ڵک چاودێرى ده‌‌‌که‌‌‌ن. جێگه‌‌‌ى باسه‌‌‌ که‌‌‌ به‌‌‌ پێى یاساى رژێمى ئاخوندى هه‌‌‌ر که‌‌‌سێک که‌‌‌ رۆژانه‌‌‌ له‌‌‌ مانگى ره‌‌‌مه‌‌‌زاندا رۆژو نه‌‌‌گرێت و یان خواردن بخوات به‌‌‌ره‌‌‌وو رووى دادگا ده‌‌‌بێته‌‌‌وه‌‌‌.فوئاد مه‌‌‌عسووم بوه‌‌‌ سه‌‌‌رۆک کۆماری عێراق به‌‌‌ به‌‌‌ده‌‌‌ستهێنانى ٢١١ده‌‌‌نگی په‌‌‌رله‌‌‌مانتارانی عێراق،دوکتور فوئاد مه‌‌‌عسووم له‌‌‌سه‌‌‌ر پشکی کورد بوه‌‌‌ به‌‌‌ سه‌‌‌رۆک کۆماری عێراق. خولی دووه‌‌‌می هه‌‌‌ڵبژاردنی سه‌‌‌رۆک کۆمار ده‌‌‌ستیپێکرد و  فوئاد مه‌‌‌عسوم به‌‌‌ ٢١١ ده‌‌‌نگ هه‌‌‌ڵبژێردراو بوو به‌‌‌ سه‌‌‌رۆک کۆماری عێراق. به‌‌‌ پێى راپۆرتى که‌‌‌ناڵی ته‌‌‌له‌‌‌فزیۆنیی«الفیحائ»ی عێراق ، فوئاد مه‌‌‌عسووم کاندیدی کورد بۆ وه‌‌‌رگرتنی پۆستی سه‌‌‌رۆک کۆماری عێراق به‌‌‌ به‌‌‌ده‌‌‌ستهێنانى ٢١١ ده‌‌‌نگی په‌‌‌رله‌‌‌مانی عێراق وه‌‌‌ک دووه‌‌‌م سه‌‌‌رۆک کۆماری کوردی ئه‌‌‌و وڵاته‌‌‌ هه‌‌‌ڵبژێردرا. فوئاد مه‌‌‌عسووم له‌‌‌ خولی یه‌‌‌که‌‌‌مدا له‌‌‌ کۆی ٢٧٥ ده‌‌‌نگی وه‌‌‌رگیراو،١٧٥ ده‌‌‌نگی وه‌‌‌ده‌‌‌ست هێنا. ڕکابه‌‌‌ری فوئاد مه‌‌‌عسووم له‌‌‌ خولی دووه‌‌‌می ده‌‌‌نگدانه ‌که‌‌‌ حسێن مووسه‌‌‌وه‌‌‌ی بوو که‌‌‌ توانی ١٧ ده‌‌‌نگ مسۆگه‌‌‌ر بکات. دوای هەڵبژاردنی بەسەرۆک کۆماری عێراق لەلایەن پەرلەمانەوە فوئاد مەعسووم سوێندی یاسایی خوارد.هه‌‌‌ڵوێسته‌‌‌کانی ئه‌‌‌ردۆغان، هه‌‌‌ڕه‌‌‌شه‌‌‌ له‌‌‌ دیموکراسی تورکیا ده‌‌‌کات کاندیدی کورده‌‌‌کان و چه‌‌‌پڕه‌‌‌وه‌‌‌کانی سه‌‌‌ر به‌‌‌ ڕێبه‌‌‌ری زیندانیکراوی په‌‌‌که‌‌‌که‌‌‌، له‌‌‌ هه‌‌‌ڵبژاردنه‌‌‌کانی سه‌‌‌رۆکایه‌‌‌تی کۆماری تورکیا، ڕه‌‌‌خنه‌‌‌ی له‌‌‌ ڕوانگه‌‌‌ی سیاسی سه‌‌‌رۆک وه‌‌‌زیرانی ئه‌‌‌و وڵاته‌‌‌ى گرت له‌‌‌ به‌‌‌رانبه‌‌‌ر پرسه‌‌‌ ناوخۆیی و ده‌‌‌ره‌‌‌کییه‌‌‌کان. به‌‌‌پێی راپۆرتى ڕۆژنامه‌‌‌ی ئۆزگۆر گونده‌‌‌م، سه‌‌‌لاحه‌‌‌ددین ده‌‌‌میرتاش، هاوسه‌‌‌رۆکی پارتی دیموکراتی گه‌‌‌لان (HDP) و کاندیدی کورده‌‌‌کان و چه‌‌‌پڕه‌‌‌وه‌‌‌کانی سه‌‌‌ر به‌‌‌ ئۆجه‌‌‌لان له‌‌‌ هه‌‌‌ڵبژاردنی سه‌‌‌رۆک کۆماری تورکیا، له‌‌‌ وته‌‌‌کانی خۆی له‌‌‌ کۆبوونه‌‌‌وه‌‌‌ی خه‌‌‌ڵکی شاری کوردنشینی باتمان، ڕه‌‌‌خنه‌‌‌ی له‌‌‌ ڕوانگه‌‌‌ی سیاسی ڕه‌‌‌جه‌‌‌ب ته‌‌‌ییب ئه‌‌‌ردۆغان، سه‌‌‌رۆک وه‌‌‌زیرانی تورکیا له‌‌‌ به‌‌‌رانبه‌‌‌ر پرسه‌‌‌ ناوخۆیی و ده‌‌‌ره‌‌‌کییه‌‌‌کان گرت و وتی: "ئه‌‌‌ردۆغان له‌‌‌ سه‌‌‌رجه‌‌‌م وته‌‌‌کانی خۆی، به‌‌‌ ئاشکرا ڕاده‌‌‌گه‌‌‌یێنێت که‌‌‌ ئه‌‌‌گه‌‌‌ر ببێته‌‌‌ سه‌‌‌رۆک کۆمار، وڵات به‌‌‌ ته‌‌‌نیایی به‌‌‌رێوه‌‌‌ده‌‌‌بات و سه‌‌‌رجه‌‌‌م پرسه‌‌‌ سیاسی و جێبه‌‌‌جێکارییه‌‌‌کانی وڵات، به‌‌‌ ته‌‌‌نیای خۆی یه‌‌‌کلایی ده‌‌‌کاته‌‌‌وه‌‌‌ و ئه‌‌‌مه‌‌‌ش جێ قبووڵ کردن نییه‌‌‌ و هه‌‌‌ڵوێسته‌‌‌کانی سه‌‌‌رۆک وه‌‌‌زیران، هه‌‌‌ڕه‌‌‌شه‌‌‌ له‌‌‌ دیموکراسی تورکیا ده‌‌‌کات."وتیشی:"ئه‌‌‌وه‌‌‌ گرینگ نییه‌‌‌ که‌‌‌ له‌‌‌ نێوان سێ کاندیدی هه‌‌‌ڵبژاردنه‌‌‌کانی سه‌‌‌رۆک کۆماری تورکیا چ که‌‌‌سێک سه‌‌‌رکه‌‌‌وتوو ده‌‌‌بێت، به‌‌‌ڵکوو گرینگ ئه‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌ ئایا بڕیار وایه‌‌‌ تورکیاش وه‌‌‌کوو عێراق و سووریا، په‌‌‌لکێشی شه‌‌‌ڕی ئایینی بکرێت یان خۆد نا."فڕۆکه‌‌‌ێکى جه‌‌‌زائیر به‌‌‌ ١١٠  سه‌‌‌رنشینه‌‌‌وه‌‌‌ که‌‌‌وتووه‌‌‌ته‌‌‌ خواره‌‌‌وه‌‌‌به‌‌‌ پێى راپۆرتیهه‌‌‌واڵده‌‌‌رییه‌‌‌کان، فرۆکه‌‌‌ ێکى جه‌‌‌زائیری له‌‌‌ باکوری مالی به‌‌‌ ١١٠  سه‌‌‌رنشینه‌‌‌وه‌‌‌ که‌‌‌وتووته‌‌‌ خواره‌‌‌وه‌‌‌. به‌‌‌رپرسێکی ‌هێڵی ئاسمانی جه‌‌‌زائیر ڕایگه‌‌‌یاند گه‌‌‌شتێکی هێڵی ئاسمانی جه‌‌‌زائیر که‌‌‌ له‌‌‌ بورکینا فاسۆ-وه‌‌‌ به‌‌‌ره‌‌‌و جه‌‌‌زائیری پایته‌‌‌ختی وڵاتی جه‌‌‌زائیر به‌‌‌ ڕێکه‌‌‌وتبوو له‌‌‌ باکوری مالی به‌‌‌ ١١٠  سه‌‌‌رنشینه‌‌‌وه‌‌‌ ده‌‌‌که‌‌‌وێته‌‌‌ خواره‌‌‌وه‌‌‌. هه‌‌‌روه‌‌‌ها ئه‌‌‌و به‌‌‌رپرسه‌‌‌ ره‌‌‌تیکرده‌‌‌وه‌‌‌ زانیاری زیاتربدات . جێگه‌‌‌ى باسه‌‌‌ که‌‌‌ تا ئێستاش نه‌‌‌زانراوه‌‌‌ فرۆکه‌‌‌که‌‌‌ چۆن که‌‌‌وتووته‌‌‌ خواره‌‌‌وه‌‌‌ .داعش فه‌‌‌توایه‌‌‌کی نوێ بۆ ژنان ده‌‌‌ردەکاتخه‌‌‌لافه‌‌‌تی به‌‌‌ناو ئیسلامی له‌‌‌ شاری موسڵ، فه‌‌‌توای بۆ خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌کردنی ره‌‌‌گه‌‌‌زی مێینه‌‌‌ ده‌‌‌رکرد، که‌‌‌چی موفتییه‌‌‌که‌‌‌ی خۆی هێشتا خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌ نه‌‌‌کراوه‌‌‌. چالاکوانانی عیراق له‌‌‌ تۆری کۆمه‌‌‌ڵایه‌‌‌تیی فه‌‌‌یسبووک به‌‌‌ڵگه‌‌‌یه‌‌‌کیان بڵاوکرده‌‌‌وه‌‌‌ که‌‌‌ له‌‌‌ شاری موسڵ و له‌‌‌لایه‌‌‌ن ده‌‌‌سته‌‌‌ی شه‌‌‌رعیی سه‌‌‌ربه‌‌‌ خه‌‌‌لافه‌‌‌تی به‌‌‌ناو ئیسلامییه‌‌‌وه‌‌‌ ده‌‌‌رکراوه‌‌‌ و تیایدا موفتیی نوێی داعش که‌‌‌ به‌‌‌ ره‌‌‌گه‌‌‌ز سودانییه‌‌‌ فه‌‌‌توای خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌کردنی هه‌‌‌ر ژن و کچ و منداڵێک ده‌‌‌دات که‌‌‌ هێشتا خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌ نه‌‌‌کراوه‌‌‌. ئه‌‌‌م فه‌‌‌توا نوێیه‌‌‌ی داعش، کۆپییه‌‌‌کی هه‌‌‌مان فه‌‌‌توای ئه‌‌‌و گروپه‌‌‌یه‌‌‌ که‌‌‌ له‌‌‌ سه‌‌‌ره‌‌‌تای ئه‌‌‌م مانگی ره‌‌‌مه‌‌‌زانه‌‌‌دا له‌‌‌ ولایه‌‌‌تی به‌‌‌ناو حه‌‌‌له‌‌‌ب له‌‌‌ سوریا ده‌‌‌ریکردووه‌‌‌. هه‌‌‌واڵه‌‌‌که‌‌‌ له‌‌‌ زاری پۆلیسی دیاله‌‌‌وه‌‌‌ باس له‌‌‌وه‌‌‌ش ده‌‌‌کات: ئه‌‌‌و موفتییه‌‌‌ی داعش که‌‌‌ فه‌‌‌توای خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌کردنه‌‌‌که‌‌‌ی بۆ سه‌‌‌رجه‌‌‌م ره‌‌‌گه‌‌‌زه‌‌‌ مێیینه‌‌‌کانی موسڵ ده‌‌‌رکردووه‌‌‌، دوای پکشنینی جه‌‌‌سته‌‌‌ی ده‌‌‌رکه‌‌‌وتووه‌‌‌ که‌‌‌ هێشتا خۆی خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌ نه‌‌‌کراوه‌‌‌! هاوکات به‌‌‌پێی هه‌‌‌واڵێکی رۆژنامه‌‌‌ی میللییه‌‌‌تی تورکی، به‌‌‌پێی فه‌‌‌تواکه‌‌‌ی داعش بێت، له‌‌‌ سوریا و عیراق نزیکه‌‌‌ی چوار ملیۆن ژن و منداڵ و کچ، به‌‌‌ر خه‌‌‌ته‌‌‌نه‌‌‌که‌‌‌ ده‌‌‌که‌‌‌ون.له‌‌‌ ترسی بڵاوبوونه‌‌‌وه‌‌‌ی تاعون، هاتوچۆی ته‌‌‌واوی شارێک له‌‌‌ چین قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌ده‌‌‌کرێتچین هاتوچۆی ته‌‌‌واوی شارێک قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌ ده‌‌‌کات له‌‌‌ ترسی بڵاوبوونه‌‌‌وه‌‌‌ی تاعون، ئه‌‌‌وه‌‌‌ش دوای ئه‌‌‌وه‌‌‌ی که‌‌‌ دانیشتوویه‌‌‌کی ئه‌‌‌و شاره‌‌‌ به‌‌‌هۆی ئه‌‌‌و تاعونه‌‌‌وه‌‌‌ گیان له‌‌‌ده‌‌‌ست ده‌‌‌دات. به‌‌‌ پێى راپۆرتێکى ته‌‌‌له‌‌‌فزیۆنی حکومه‌‌‌تى چین (CCTV)، تا ئێستا رێگه‌‌‌ به‌‌‌ که‌‌‌س نه‌‌‌دراوه‌‌‌ شاره‌‌‌که‌‌‌ به‌‌‌جێ بهێڵێت، هێنده‌‌‌ برنج و رۆن و  ئارد له‌‌‌ شاره‌‌‌که‌‌‌شدا هه‌‌‌یه‌‌‌ که‌‌‌ بتوانێت ته‌‌‌واوی دانیشتوانی شاره‌‌‌که‌‌‌ بۆ ماوه‌‌‌ی مانگێک بژیه‌‌‌نێت. ناوه‌‌‌نده‌‌‌کانى ده‌‌‌ست به‌‌‌سه‌‌‌راگرتن و قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌کردنی نه‌‌‌خۆشی (CDC) له‌‌‌ ئه‌‌‌مریکا ئاماژه‌‌‌ به‌‌‌وه‌‌‌ ده‌‌‌ده‌‌‌ن که‌‌‌ تاعونه‌‌‌که‌‌‌ به‌‌‌هۆی به‌‌‌کتریایه‌‌‌که‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌ که‌‌‌ ناسراوه‌‌‌ به‌‌‌ (Yersinia Pestis)و له‌‌‌ ئاژه‌‌‌ڵه‌‌‌ ددان تیژه‌‌‌کانه‌‌‌وه‌‌‌ ده‌‌‌گوێزرێته‌‌‌وه‌‌‌ بۆ مرۆڤ دواتریش له‌‌‌ مرۆڤه‌‌‌کاندا به‌‌‌هۆی پژمینه‌‌‌وه‌‌‌ خه‌‌‌ڵکێکی زۆر توش ده‌‌‌بێت به‌‌‌ڵام ده‌‌‌توانرێت له‌‌‌ رێگه‌‌‌ی دژه‌‌‌ به‌‌‌کتریاوه‌‌‌ تا راده‌‌‌یه‌‌‌ک چاره‌‌‌سه‌‌‌ر بکرێت. ولیام شافنه‌‌‌ر پرۆفیسۆر له‌‌‌ بواری ده‌‌‌رمان و قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌کردنی درم و تاعون له‌‌‌ ئه‌‌‌مریکا ده‌‌‌ڵێت: "قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌کردنی هاتوچۆی ته‌‌‌واوی شارێک به‌‌‌رامبه‌‌‌ر ژماره‌‌‌یه‌‌‌کی زۆری دانیشتوان به‌‌‌رپه‌‌‌رچه‌‌‌دانه‌‌‌وه‌‌‌یه‌‌‌کی توندو کارێکی نه‌‌‌شیاوه‌‌‌، به‌‌‌تایبه‌‌‌تی له‌‌‌ کاتێکدا که‌‌‌ ته‌‌‌نها یه‌‌‌ک حاڵه‌‌‌ت له‌‌‌ تاعون تۆمارکرابێت چونکه‌‌‌ ساڵانه‌‌‌ ٧ حاڵه‌‌‌ت به‌‌‌شێوه‌‌‌یه‌‌‌گی گشتی له‌‌‌ ویلایه‌‌‌ته‌‌‌ یه‌‌‌کگرتووه‌‌‌کانی ئه‌‌‌مریکا تۆمار ده‌‌‌کرێت و به‌‌‌وشێوه‌‌‌یه‌‌‌ش قه‌‌‌ده‌‌‌غه‌‌‌ی هاتووچۆ له‌‌‌ هاوڵاتیان ناکرێت". تاعونه‌‌‌ ره‌‌‌شه‌‌‌ له‌‌‌ سه‌‌‌ده‌‌‌ی چوارده‌‌‌هه‌‌‌میدا که‌‌‌ به‌‌‌ (Black Death) ناسرابوو، زیاد له‌‌‌ نیوه‌‌‌ی دانیشتوانی ئه‌‌‌وروپای له‌‌‌ناوبرد که‌‌‌ به‌‌‌ ملیۆنان که‌‌‌س بوو، ساڵانه‌‌‌ش نزیکه‌‌‌ی پێنج هه‌‌‌زار حاڵه‌‌‌ت تۆمار ده‌‌‌کرێت به‌‌‌زۆری له‌‌‌ کێشوه‌‌‌ری ئه‌‌‌فریقا به‌‌‌ڵام له‌‌‌ ئێستادا دژه‌‌‌ به‌‌‌کتریا ده‌‌‌توانێت تا راده‌‌‌یه‌‌‌ک چاره‌‌‌سه‌‌‌ری ئه‌‌‌و نه‌‌‌خۆشیه‌‌‌ بکات، به‌‌‌ڵام به‌‌‌بێ هه‌‌‌وڵی ته‌‌‌واو و کاتی دیاریکراو نه‌‌‌خۆشیه‌‌‌که‌‌‌ ده‌‌‌بێته‌‌‌ هۆی مردن.